Anemia z niedoboru żelaza

|

Bożena Kropka

Jakie są objawy anemii?

Najczęściej u kobiet objawia się obfitymi miesiączkami. Występują kłopoty ze snem, koncentracją oraz zapamiętywaniem, przyswajaniem wiedzy oraz produkcją neuroprzekaźników. Zmęczenie i apatia doprowadza do tego, że nie chce się podejmować żadnych działań. Wysiłek powoduje przyspieszenie bicie serca. Ogólnie jest takie wrażenie, że życie wymaga od nas ogromnego wysiłku.

Niedobór żelaza wpływa również na wzmożony apetyt. Występuje zaburzenie produkcji wszystkich enzymów w organizmie. Włosy są w złym stanie a paznokcie w rękach i nogach kruszą się.  Skóra się starzeje, ponieważ jest zaburzony proces tworzenia się kolagenu.

Dodatkowo przy niedoborach żelaza może dojść do powstawania zaburzeń wchłaniania jodu. Najczęściej występuje wtedy niedoczynność tarczycy, guzki na tarczycy. Skutki „Głodnej” tarczycy są dość uciążliwe, od zaburzeń hormonalnych po depresję.

Co wiemy o roli żelaza w organizmie człowieka?

Żelazo przede wszystkim wpływa na tworzenie się hemoglobiny, czyli czerwonych ciałek krwi.  Naukowcy obliczyli, że 1 g hemoglobiny przenosi 1,38 cm3 tlenu. Oprócz tego hemoglobina wiąże tlenek węgla w organizmie.

Jeszcze niedawno sądzono, że żelazo hemowe, czyli pochodzące z mięśni zwierząt, jest łatwiej wchłaniane – współczesna wiedza żywieniowa temu zaprzecza, tak, więc dieta wegetariańska na pewno nie jest szkodliwa dla zdrowia. 

Jednak należy pamiętać, że wchłanianie żelaza niehamownego, czyli występującego w roślinach, utrudniają takie związki, jak fityniany i polifenole.

Kawa zmniejsza wchłanianie żelaza z pożywienia o 40%, herbata o 60%, a czerwone wino, o 75%, jeżeli wypijane są razem z posiłkami.

Wchłanianie żelaza zmniejsza się o 60% w czasie łączenia produktów

Zawierających żelazo z produktami mlecznymi. Białko jajka kurzego i kazeina

Zmniejszają wchłanianie żelaza z pożywienia.

 Jeżeli do moczenia kasz dodasz witaminę C, zmniejsza się niekorzystne działanie fitynianów na wchłanianie żelaza, u osób z predyspozycją anemii.

Jak leczę pacjentów w gabinecie?

Chyba nie miałam takiego pacjenta, któremu polecałam suplementację żelazem. Odbudowa śluzówki jelit, poprawiała wchłanianie żelaza, miedzi z pożywienia. Regeneracja śluzówki żołądka przy zanikowym nieżycie poprawiła wchłanianie witaminy B12.

Najważniejsza sprawa, jeżeli anemia występowała z powodu autoagresji, kiedy własny układ immunologiczny niszczy czerwone ciałka krwi mój program „Sześć kroków wejścia z alergii” eliminował ten proces.

Tak wiec, pacjenci po 3 miesiącach, moich zaleceń bez suplementacji żelazem pacjenci wychodzili z anemii.

Jak ocenić problemy zdrowotne wynikające z niedoboru żelaza?

 

Niedobory żelaza:

  • I stopień – wartość ferrytyny obniżona, ale nie występują zaburzenia czynnościowe w organizmie. Hemoglobina jest w normie.  
  • II stopień – brakuje żelaza do syntezy hemoglobiny
  • III stopień – obniżony poziom Hemoglobiny.

 

Niedobór hemoglobiny jest bardzo dużym obciążeniem dla organizmu.

Poziom hemoglobiny a nasilenie niedokrwistości:

 

Anemia z niedoboru żelaza

 

Ferrytyna Hb Transferytyna
Przedutajona: 12-20ug/l >12/15 g/dl (k/m) 360-380mg/dl
Utajona <12ug/l >12/15 g/dl (k/m) >380mg/dl
Widoczna <12 ug/l Hb kobiety <12g/dl

mężczyźni <15g/dl

>380mg/dl

Źródło: Mikroskładniki odżywcze Uwe Grober, MedPharm Polska, Wrocław 2010

 

Niedokrwistość Hemoglobina (g/dl)
Łagodna 10,0-12,0 ( kobiety), 10,0-13,5 ( mężczyźni)
Umiarkowana 8,0-9,9
Ciężka 6,5-7,9
Zagrażająca życiu <6,5

Źródło: Podolak-Dawidziak, 2013

 

Hemoglobina najważniejsze białko w Twoi organizmie.

 

Hemoglobina wpływa na syntezę hormonów sterydowych i witaminy D, tworzenie się nienasyconych kwasów tłuszczowych, czyli pośrednio ma działanie immunomodulujące.

Hemoglobina wpływa na utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej, syntezę DNA oraz chroni neuroprzekaźniki. Odpowiada za transport tlenu z płuc do wszystkich narządów w organizmie.

Hemoglobina potrzebuje przede wszystkim żelaza.

Kiedy może dojść do niedoborów żelaza?

 

Najczęściej do niedobór żelaza dochodzi w momencie, kiedy jelita są uszkodzone alergenami, pasożytami, grzybami. Dodatkowo przy silnych krwawieniach z dróg rodnych, w ciąży, w trakcie karmienia piersią, leczeniu EPO, uprawianiu sportów wyczynowych.

 

Zadbaj o żelazo w swojej diecie.  

 

Średnie zapotrzebowanie na żelazo:

         Kobiety (µg/d) Mężczyźni (µg/d)
19 r.ż. i starsi 18 8
Ciąża
Laktacja

 

Źródło: Mikroskładniki odżywcze Uwe Grober, MedPharm Polska, Wrocław 2010

Zakwas z buraków (Betaina) – same buraki nie zawierają dużo żelaza, ale mają nieprzeceniony wpływ na jego wchłanianie. Dlatego wprowadzenie zakwasu z buraków, bądź pieczonych w piekarniku buraków może bardzo poprawić poziom żelaza w surowicy krwi.

 

Składniki:

  • 1kg czerwonych ekologicznych buraków
  • 4 ząbki czosnku lub pól główki
  • 3 ziarna ziela angielskiego
  • 3 szklanki letniej przegotowanej wody
  • 1 łyka soli kamiennej niejodowanej do przetworów

Przygotowanie:

Buraki umyć, obrać i pokroić w grube plastry, aby nie wypływały na wierzch. Dodać przyprawy, ale w ten sposób, aby przełożyć je miedzy burakami. Całość zalać solanką. Potrzasnąć delikatnie słoikiem, aby pozbyć się pęcherzyków powietrza, docisnąć dokładnie buraczki. Słoik lub gliniane naczynie szczelnie zamknąć i zostawić na kilka dni w temperaturze pokojowej. Każdy dzień zbierać „szumowinę”. Od momentu, kiedy w słoiku pojawia się szumowina, przenieść słoik do chłodniejszego pomieszczenia. Po kilku dniach zakwas powinien być gotowy.  Po tym czasie zakwas przecedzić do szklanych butelek i przetrzymywać w lodówce.

 

Produkty spożywcze zawierające żelazo:

  • Jajka (uczulają) – wskazane żółtko;
  • Amaratnus, quinoa (można dodawać zmielone na mąkę do wielu potraw), zawierają krzemionkę, która ułatwia wchłanianie składników odżywczych;
  • Tłuste ryby;
  • Suche strączkowe (czerwona soczewica, biała fasola, fasola Sidney, groch).Do gotowania strączkowych należy dodatkowo wprowadzić glony, co przyspiesza ich gotowanie oraz przyprawy zawierajcie żelazo (kozieradka, kminek i inne);
  • Pestki dyni, sezamu ( może uczulać), migdały;
  • Suszone owce;
  • Zielone warzywa: jarmuż, zielona pietruszka, szczypiorek. Zielone warzywa są doskonałym źródłem żelaza, dodatkowo poprawiają jego wchłanialność, ponieważ zawierają witaminę C oraz miedź.
  • Imbir(ekologiczny) – dodawać do zup.
Unikać:

Herbaty, kawy, alkoholu, otrąb, szpinaku, czekolady, rabarbaru, szczawiu, nabiału

 

 

             Nazwa produktów w 100mg Zawartość żelaza mg
Amarantus       15
Glony morskie 18
Natka pietruszki 5
Fasole 7
Płatki owsiane 3,9
Kasza gryczana 2,8

Źródło: Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.

 

Suplementacja żelazem, najważniejsze informację:

 

Doustne leczenie żelazem ( jony żelaza, Fe II):

Suplementacja żelazem powinna być przeprowadzona przez około 2-4 miesiące, aż do uzupełnienia zapasów żelaza. Suplementacja żelazem powinna być zalecona przez lekarza i tylko po zdiagnozowaniu nie doboru żelaza na podstawie wyników hematologicznych. 

 

Suplementacja żelazem powinna być przeprowadzona pomiędzy posiłkami( 1 godzina po posiłku). Nie wolno przyjmować żelaza na pusty żołądek. Przyjmowanie żelaza jednocześnie z witaminą C poprawi jego wchłanianie o 30%. W trakcie przyjmowania żelaza nie wolno pić alkoholu, kawy, czarnej herbaty oraz spożywać produktów mlecznych oraz glutenu.

 

Jeżeli występują niedobory żelaza w ciąży w ostatnich dwóch trymestrach ciąży warto po konsultacji z lekarzem suplementować żelazo w ilości 15-30mg/d.

 

Żelazo lepiej wbudowuje się w hemoglobinę w obecności miedzi.

W wypadku suplementacji żelazem potrzeba około 1mg miedzi.

 

             Nazwa produktów w 100mg Zawartość miedzi mg
Nasiona słonecznika   1,87
Pestki dyni 1,57
Natka pietruszki 0,67
Kasza gryczana 0,41

 

Źródło: Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.

 

Średnie zapotrzebowanie na miedź:

         Kobiety (µg/d) Mężczyźni (µg/d)
19 r.ż. i starsi 900 900
Ciąża 1000
Laktacja 1300

 Źródło: Mikroskładniki odżywcze Uwe Grober, MedPharm Polska, Wrocław 2010

Miedź hamuje wytwarzanie białek ostrej fazy i wpływa na wytwarzanie energii w mitochondriach, poprawia usuwanie wolnych rodników.

Spadek miedzi w surowicy krwi: stosowanie sterydów oraz środków antykoncepcyjnych, nadużywanie alkoholu.

Niedobór miedzie: osłabienie, wyczerpanie, bezsenność, zaburzenia neurologiczne, upośledzone ruchomości plemników.

 

Witamina C poprawia wchłanianie żelaza.

 

Objawy niedoboru witaminy C: utrata popędu płciowego, bóle kończyn/stawów, męczenie się, drażliwość, anemia niedobarwliwa, podatność na zakażenia, zwiększona wrażliwość na histaminę, krwotoki (zwiększona kruchość naczyń włosowatych), zapalenia dziąseł, próchnica, depresje, melancholia, bóle mięśni (niedobór karnityny), słabe gojenie się ran.

Zwiększone ryzyko niedoboru wit. C:

Zapalenie stawów, stres oksydacyjny wywołany promieniowaniem, metalami ciężkimi, cukrzyca, nadczynność tarczycy, zaćma, osteoporoza, długotrwały alkoholizm, stres psychiczny i fizyczny, zapalenie żołądka, zakażenie Helicobacter phylori, inhibitory pomy protonowej, antybiotyki, leki niesteroidowe przeciwzapalne, sterydy.

 

Główne zastosowanie Zalecane dawki
Reumatyzm, reumatoidalne zapalenie stawów 1000-3000mg/d 
Stres 1000-3000g/d
Profilaktycznie 200-500g/d
Alergie (astma, alergiczny nieżyt nosa) 1000-5000g/d 
Miażdżyca 500-3000mg/d
Zakażenie Helicobacter pylori 500-5000mg/d
Nadciśnienie 500-3000 mg/d
Bezpłodność męska (poprawa, jakości nasilenia) 500-1000mg/d

Źródło: Mikroskładniki odżywcze Uwe Grober, MedPharm Polska, Wrocław 2010

 

Pokarmy zawierające witaminę C

 

             Nazwa produktów w 100g Zawartość Wit C w mg
Rokitnik 210
Porzeczka czarna 183
Natka pietruszki 177
Papryka czerwona 144
Brukselka 94
Papryka zielona 91
Brokuły 83
Sok z cytryny 52
Cytryna 50
Kapusta biała 48
Porzeczka czerwona 46
Sok białej kapusty 36
Buraki 10
Jabłko 9

 

Suplementy:

Witaminę C w postaci suplementu należy przyjmować w takcie lub miedzy posiłkami

Przeciwskazania: kamienie szczawianowe, hemochromatozy. Dłuższe stosowanie witaminy C wymaga suplementacji miedzią.

 

Jak pozbyć się anemii?

Zastosuj zalecenia programu „Sześć kroków wyjścia z alergii”

 

Zapoznaj się z programem „Sześć kroków wyjścia z alergii”  – warsztaty online „Sześć kroków wyjścia z alergii” oraz „Dieta rotacyjna” do kupienia w sklepie. 

bon zniżkowy: pacjent2021